22 jul.
Kadaster: top 10 opvallendste feiten over zonneparken
In Nederland wordt fors ingezet op het opwekken van energie met zonnepanelen. Bij voorkeur worden zonnepanelen op daken geplaatst, maar in toenemende mate worden deze panelen ook op grondpercelen gebouwd. Het Kadaster deed onderzoek naar deze zonneparken. Waar liggen deze parken? Hoeveel ruimte nemen deze parken in beslag? Gaan zonneparken ten koste van landbouwgrond en natuur? Hier vindt u 10 opvallende feiten uit het onderzoek.
1. Het aantal zonneparken is de afgelopen 2 jaar explosief gegroeid
Er zijn bijna 100 grondgebonden zonneparken en dit aantal groeit snel. De eerste zonneparken werden in 2011 aangelegd, maar vooral de afgelopen 2 jaar is een explosieve groei te zien. Meer dan de helft van de Nederlandse zonneparken is in deze periode gerealiseerd. Kijkend naar het aantal toegewezen subsidies neemt het aantal zonneparken de komende jaren alleen maar verder toe. Het Kadaster verwacht binnen 4 jaar een verdriedubbeling van het huidige oppervlakte.
2. Zonneparken worden steeds groter
Zonneparken worden steeds groter. De eerste zonneparken waren gemiddeld 2 hectare groot. In 2019 zijn zonneparken inmiddels gemiddeld 20 hectare groot.
3. Alle Nederlandse zonneparken bij elkaar zijn 25% van de oppervlakte van Schiermonnikoog
Zonneparken nemen steeds meer ruimte in beslag. In totaal ligt er nu zo’n 900 hectare aan zonneparken in Nederland. Dat is 0,02% van de totale oppervlakte van Nederland en ongeveer even groot als 25% van Schiermonnikoog.
4. Nederlandse zonneparken liggen vooral in de provincies Groningen en Noord-Brabant
Zonneparken liggen niet gelijkmatig verspreid over Nederland. 25% van de totale oppervlakte ligt in de provincie Groningen. Op de 2e plaats staat de provincie Noord-Brabant. In de provincies Limburg, Zuid-Holland en Utrecht zijn nog nauwelijks zonneparken aangelegd.
5. De meeste zonneparken liggen op agrarische grond
63% van de oppervlakte van zonneparken ligt op agrarische grond. Het overige deel ligt op grond met een andere functie, zoals voormalige vuilstortplaatsen en grond op bedrijventerreinen.
6. Zonneparken liggen niet alleen op de goedkoopste gronden
Landbouwgrond kost gemiddeld €59.930 per hectare. Landelijk staat twee derde van de zonneparken op landbouwgrond die goedkoper is dan dit gemiddelde, een derde staat op duurdere grond. De gemiddelde grondprijs verschilt echter per landsdeel en ook binnen de landsdelen zien we grote prijsverschillen. Bínnen de landsdelen liggen de meeste zonneparken in duurdere gebieden; de agrarische grondprijs is daar hoger dan het gemiddelde van dat landsdeel. In Oost-Nederland geldt dat voor bijna 60% van de zonneparken. In Noord- en West-Nederland liggen deze nog hoger. Voor Zuid-Nederland geldt het zelfs voor alle zonneparken.
7. Een derde van de zonneparken ligt op overheidsgrond
Een derde van de zonneparken ligt op grond van gemeenten en waterschappen. Het overige deel is aangelegd op grond van particulieren en bv’s. Het aandeel zonneparken op overheidsgrond kan de komende jaren groeien, aangezien de Rijksoverheid eigen grond wil inzetten om duurzame energie op te wekken. Dit berichtte Trouw in een recent nieuwsbericht. Lees hier het nieuwsbericht Het Rijk wil windmolens en zonnepanelen op overheidsgrond.
8. Het gebruik van de grond onder zonneparken wordt vastgelegd in erfpacht- of opstalrechten
We zien dat voor het gebruik van de grond onder zonneparken vaak erfpacht- of opstalrechten worden gevestigd. Vaak hebben deze rechten een looptijd van 25 jaar. In een klein aantal gevallen worden contracten voor 30 tot 35 jaar afgesloten.
9. Jaarlijks rendement zonneparken veel hoger dan agrarische pacht
De jaarlijkse vergoeding aan grondeigenaren om agrarische grond te gebruiken voor zonnepanelen ligt een stuk hoger dan vergoedingen voor gewoon agrarisch grondgebruik. De jaarlijkse vergoedingen voor zonneparken ligt op gemiddeld € 3.300 per ha. Dit is berekend op basis van akten-onderzoek van opstal- en erfpachtconstructies voor zonneparken. De prijsverschillen per contract zijn groot; van enkele € 100-en per ha per jaar tot boven de € 5.000 per ha per jaar. De door de Rijksoverheid vastgestelde hoogst toelaatbare pachtprijzen voor regulier verpachte agrarische grond variëren in 2019 tussen € 315 en € 1.013 per ha. Vergoedingen voor kortlopende pachtvormen kunnen – mede afhankelijk van gewastypen – op een hoger niveau liggen. Lees meer over de vastgestelde pachtprijzen op de website van Rijksoverheid.
10. 90% van zonneparken staat alleen op het zuiden gericht
Zonnepanelen liggen niet plat op de grond, maar staan in bepaalde hoek, zodat ze meer zon opvangen. Zonnepanelen kunnen naar het zuiden staan, waarbij er veel ruimte tussen de rijen dit. Dit geldt voor bijna 90% van de zonneparken. Een andere optie is een dubbele oriëntatie, waarbij de helft van de zonnepanelen naar het oosten staat en de andere helft naar het westen. Dit geldt voor ongeveer 12% van de parken. Bij deze oost-west-opstelling is er geen ruimte tussen de rijen en wordt de ondergrond bijna volledig bedekt. Hierdoor is er minder ondergroei van kruiden en grassen. Recent onderzoek laat zien dat het afwisselen in hoogte, oriëntatie en constructie van zonnepanelen mogelijkheden biedt om zonneparken te combineren met bijvoorbeeld landbouw, beweiding en (wilde) planten.
Meer informatie hierover vindt u in de brochure Zon in landschap en landbouw gemaakt in opdracht van Rijkswaterstaat.
Onderzoeksmethode
In dit onderzoek is op basis van luchtfoto’s gekeken waar zonneparken liggen, hoe groot ze zijn en hoe de oriëntatie is. Daarna is op basis van de eigendomsinformatie gekeken van wie de grond is en of erfpacht- of opstalrechten aanwezig zijn. Met behulp van andere bronnen is het startjaar en het vermogen toegevoegd, om zo tot een gedetailleerd overzicht van zonneparken in Nederland te komen.
