21 mei.
Thema’s en indicatoren EcoCertified Solar Parks Label vastgesteld
Binnen het project EcoCertified Solar Parks zijn de thema’s en indicatoren van het EcoCertified Solar Parks-label vastgesteld. Het nationaal consortium Zon in Landschap deel de thema’s en indicatoren in dit bericht.
Het project EcoCertified Solar Parks
Binnen het project EcoCertified Solar Parks wordt door het consortium (Wageningen Universiteit & Research, TNO, Eelerwoude, 10 zonneparkontwikkelaars die zijn aangesloten bij Holland Solar, en NL Greenlabel) hard gewerkt aan een label waarmee zonneparken kunnen worden ontworpen, gerealiseerd en beheerd met een aantoonbare meerwaarde voor natuur en voor de kwaliteit van de bodem. Dit doen we op basis van wetenschappelijk onderzoek. Op die manier dragen we bij aan de snelle realisatie van zonneparken en de energietransitie.
De thema's en indicatoren binnen het label
In de afgelopen twee jaar is zorgvuldig overlegd, afgestemd en onderzocht welke thema’s in dit specifieke label moeten komen. Het label is gebouwd op zes ‘thema's’, zoals te zien is in het diagram. Onder deze thema’s onderscheiden we ‘indicatoren’. De verschillende manieren waarop invulling kan worden gegeven aan de indicator wordt weergegeven in 'prestatieniveaus’ en deze zijn gekoppeld aan een puntenscore. De som van de punten leidt tot een score. Om een EcoCertified Solar Park te mogen heten, wordt een ondergrens gehanteerd op enkele indicatoren waaraan minimaal voldaan moet worden om onder- en bovengrondse biodiversiteit te kunnen waarborgen. Hoe hoger de score, hoe meer een zonnepark bijdraagt aan de verbetering van natuurwaarde. Een certificaat wordt afgegeven wanneer de bewijslast voor de scores is geverifieerd, waarmee inzichtelijk wordt op welke wijze het park het label behaald heeft. Hiermee kan onafhankelijk worden aangetoond dat het een EcoCertified Solar Park is.
Wetenschappelijk onderzoek als basis
Aan de opzet van het label ligt een onderzoek ten grondslag van drie promovendi van Wageningen Universiteit & Research, die onderzoek doen naar (1) vogels en zoogdieren, (2) bodemecologie en (3) bloemen en insecten. Zij zijn momenteel in hun derde onderzoeksjaar en doen onderzoek in 18 verschillende zonneparken, verspreid over het land en van diverse projectontwikkelaars. Daarbij wordt ook een beheerexperiment uitgevoerd om te zien wat verschillende vormen van vegetatiebeheer doen met de natuurwaarde in de zonneparken. De resultaten beginnen zich voorzichtig af te tekenen, maar alle onderzoeken zijn nog volop gaande. Daarom is het te vroeg om in deze fase de uitkomsten door te vertalen in de prestatieniveaus. Dat volgt in een later stadium.
Waarom deze thema's en indicatoren?
De thema's en indicatoren zijn gekozen op basis van zorgvuldige afwegingen. Met de thema's worden alle aspecten van een zonnepark afgedekt, van de planfase tot de bouw en ook daarna, als het park beheerd moet worden. Op deze manier kunnen de mogelijkheden om tot verbetering van natuurwaarde te komen, zoveel mogelijk worden gerealiseerd. Zo is bij de aanleg van een zonnepark de opstelling en het type panelen doorslaggevend voor de hoeveelheid licht die op de bodem kan vallen. De indicator bodembelichting is daarom een heel belangrijke indicator voor het label (thema 4). En wil het terrein van waarde kunnen worden voor bloeiende planten en insecten, dan is het belangrijk dat er een goed doordacht plan voor het vegetatiebeheer komt, inclusief financiering, wat al in de planfase tot stand komt (thema 6). Zo zit achter elk thema en indicator een afweging.
Binnen het consortium zijn nu de thema’s en indicatoren vastgesteld zoals in bovenstaand schema weergegeven. Deze zullen in ieder geval in het EcoCertified Solar Parks Label terugkomen, waarbij de mate waarin en de manier van rekenen momenteel nog onderzocht worden.
Toepassing EcoCertified Solar Parks Label
Het speciale EcoCertified Solar Parks Label kan ingezet worden door zonnepark-ontwikkelaars die willen laten zien dat hun zonnepark een positieve bijdrage levert aan de onder- en bovengrondse biodiversiteit en aan een gezonde bodem. Hiermee voorkomen we grootschalige zonneparken die monofunctioneel zijn, dus zonder koppelkansen voor natuur en die juist averechts werken als je kijkt naar de biodiversiteit. Overheden kunnen het EcoCertified Solar Parks Label uitvragen in vergunningaanvragen of bij het uitschrijven van tenders en aanbestedingen. Wanneer overheden multifunctioneel ruimtegebruik op zonneparken willen inzetten in de vorm van natuurinclusiviteit, dan kunnen zij het Label als ondergrens inzetten in hun beleidsstukken. Ook kan het label gebruikt worden in bestaande zonneparken om deze natuurinclusiever te maken en/of andere vormen van beheer toe te passen die de natuurwaarde van het park vergroten.
Met dit label kan men dus aantonen dat wordt voldaan aan de minimale ecologische eisen – niet alleen bij de realisatie van zonneparken, maar ook in de beheer- en instandhoudingsfase. Een juist vegetatiebeheer kan veel bijdragen aan natuurwaarde. Dit label is daarmee tevens een handreiking ten aanzien van de Zonnebrief van 2023 die zowel de potentie van zonne-energie stelt, maar ook beperkingen oplegt waar die parken komen. Bij terreinen binnen bebouwd gebied (trede 2) en terreinen en objecten in het landelijk gebied, met uitzondering van landbouw- en natuurgronden, (trede 3) kan dit label gebruikt worden voor de onderbouwing dat dit park gaat bijdragen aan behoud van bodemkwaliteit en aan meer biodiversiteit. Bij de trede 4-oplossing, als er onvoldoende mogelijkheden zijn voor de ontwikkeling van zonne-energie in de andere treden, dan komen pas landbouwgronden in aanmerking. Ook hiervoor geldt dat het label dan kan worden ingezet om behoud van bodemkwaliteit en de verbetering van natuurwaarde te waarborgen in een zonnepark.
De vervolgstappen
Het EcoCertified Solar Parks-label wordt de komende anderhalf jaar verder doorontwikkeld en verfijnd. Zo worden onder andere de onderzoeksresultaten van de onderzoekers, waaronder de uitkomsten van de beheerexperimenten, doorvertaald in het label. Ook wordt het label uitvoerig getest in 8 onderzoeksparken en besproken met de verschillende stakeholders die betrokken zijn bij zonneparken.
Voor overheden of ontwikkelaars is het goed om te weten dat het label er komt en zij kunnen vast voorsorteren hierop. Hoe? Door de ontwikkelingen op de voet te volgen en EcoCertified Solar Parks-label actief op te nemen in de SDE++ vanaf 2025, waar ook gestuurd wordt op natuurinclusiviteit. Daarnaast kan het label opgenomen worden in vergunningaanvragen, tender- of aanbestedingsteksten, en in het vormen van de RES 2.0. Het definitieve label is beschikbaar voor iedereen in augustus 2025.
Meer informatie
Meer informatie over het project EcoCertified Solar Parks kan via de penvoerder worden verkregen: Karen Krijgsveld, karen.krijgsveld@wur.nl
Voor meer informatie specifiek over het label EcoCertified Solar Parks, neem contact op met Steven Kamerling, s.kamerling@nlgreenlabel.nl
Zie voor actuele informatie ook onze projectpagina op de website van Consortium Zon in Landschap.
